Russische invasie van Oekraïne onderstreept noodzaak radicaal ander klimaatbeleid

Als klimaatbeweging zijn wij geschokt door de brute Russische inval van Oekraïne. Wij verklaren onze solidariteit met de Oekraïense bevolking die zich hiertegen verzet en de moedige activisten in Rusland die ondanks de repressie de straat op gaan. Terecht wordt er gekeken naar de manier waarop de inkoop van gas en olie uit Rusland deze oorlog steunt, maar de inval legt ook de desastreuze gevolgen van Ruttes klimaatbeleid bloot.

In de afgelopen week kwam ook een nieuw IPCC-rapport uit dat erop wijst dat we nog weinig tijd hebben om een klimaatcatastrofe te voorkomen. Welke keuzes Rutte IV nu maakt, heeft grote gevolgen voor de komende decennia. Het kabinet lijkt vooral te willen doorgaan op het ingeslagen pad.

Opeenvolgende kabinetten Rutte weigerden een einde te maken aan de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Ongeveer de helft van alle energie wordt in Nederland door middel van gas opgewekt en vijftien procent daarvan is afkomstig uit Rusland. Daarnaast werd er vorig jaar voor €16 miljard aan olie uit Rusland geïmporteerd. Hiermee steunen wij ongewild Poetins oorlog van agressie. Wij ondersteunen daarom van harte de acties in Nederland die zich richten tegen Gazprom en verwerpen het idee dat dit om praktische redenen niet mogelijk zou zijn.* Maar dat is niet het hele verhaal.

Nu de gasprijzen nog verder zijn gestegen, probeert het kabinet zich achter de Russische invasie van Oekraïne te verschuilen om dit te rechtvaardigen. Het water staat steeds meer mensen aan de lippen, maar volgens Rutte kunnen zij best nog wel even een paar maanden wachten op compensatie. Directe compensatie voor de hoge energierekening is nodig voor lage- en middeninkomens. De vervuiler betaalt.

Maar pleisters alleen zijn niet genoeg. Deze hoge prijzen zijn het resultaat van een tunnelvisie op fossiele brandstoffen voor onze energiebehoefte en Ruttes weigering echt werk te maken van een grootschalige transitie naar zonne- en windenergie en het radicaal beperken van energiegebruik.

Er is geen enkele garantie dat het afstappen van Russisch gas ons verder brengt in de strijd tegen de klimaatcrisis. Experts verwachten dat dit gas in Europa vervangen zal worden door de verbranding van kolen. Ook het investeren in en de import van meer gas of olie vanuit andere continenten is geen duurzame en veilige oplossing. Zeker omdat dit te vaak eveneens gepaard gaat met het steunen van ondemocratische regimes, zware mensenrechten schendingen en bloedig conflict op de grond. Ongetwijfeld zal de kernenergielobby zich ook gesterkt voelen om hun dure en levensgevaarlijke energiebron verder te pushen (totdat een Oekraïense centrale wordt geraakt door Russische raketten misschien?)

Er bestaat ook het gevaar dat Rutte IV de gaskraan in Groningen weer verder zal opendraaien. Na een belofte in 2018 van toenmalig minister Wiebes de gaswinning te stoppen, werd er vorig jaar al weer geboord. Groningers leven nog steeds in onveilige huizen, de compensatieregeling waarbij inwoners tegen elkaar uit werden gespeeld was een schandaal en van echte investeringen van de gasmiljarden in lokale werkgelegenheid is nooit sprake geweest.

Wij zijn ook bezorgd over de manier waarop plotseling weer nieuwe investeringen in wapentuig worden gedaan. Wereldwijd zijn legers verantwoordelijk voor ten minste 6% van de totale CO2-uitstoot.* De NAVO speelde een centrale rol in de militaire bezettingen van Afghanistan en Irak. Oorlogen die werden gevoerd om controle over fossiele brandstoffen. Deze miljarden kunnen veel beter gestoken worden in een echte klimaattransitie – niet de subsidies aan multinationals waar het kabinet nu in uitblinkt.

Als organisaties die actief zijn voor klimaatrechtvaardigheid roepen we de Nederlandse regering op in te zetten op een politiek van de-escalatie en voor het opvangen van alle oorlogsvluchtelingen. Rutte IV zou dit moment moeten aangrijpen om te breken met de fossiele verslaving en de noodzakelijke transitie weg van fossiel te versnellen. Dit betekent in de eerste plaats radicaal besparen op verbruik, huizen massaal en versneld isoleren en flink investeren in hernieuwbare energie, omscholing en groene banen.

Op deze manier gaat de strijd tegen oorlogspolitiek en voor klimaatrechtvaardigheid hand in hand.