OORLOG IS HIER!

De realiteit van oorlog valt niet meer te ontkennen. Binnen Vliegop! denken we na over manieren waarop we het verzet tegen oorlog effectiever kunnen voeren. Onderstaande tekst is geschreven in november 2023 door Sloveense kameraden geschreven. De originele tekst is hier te vinden.

We hebben de tekst vertaald, maar we zouden hem moeten overzetten naar de Nederlandse context. Waarom laten we de CEO van Thales Nederland Gerben Edelijn met rust? Deze man,  raadslid bij de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (AWTI), een “onafhankelijk” adviesorgaan van de regering en het parlement uit openlijk zijn verwachtingen van de staatssecretaris “Edelijn wil dat de bewindsman “ons mooie product” aan de man brengt in het buitenland.”

Wie zijn de andere oorlogsprofiteurs hier en hoe gaan we ze stoppen?

[wordt vervolgd]

De oorlogen worden op dit moment in vele delen van de wereld uitgevochten. Syrië, Zuid-Soedan, Ethiopië, Myanmar om er maar een paar te noemen, en natuurlijk Oekraïne en Palestina/Israël. Bijna elke paar maanden worden er nieuwe namen aan de dodelijke lijst toegevoegd. Ondanks alle pogingen om de oorlog te normaliseren is geen van deze oorlogen een natuurlijke catastrofe die zomaar gebeurt en waar we geen controle over hebben. Oorlog breekt nooit zomaar uit, het is eerder zo dat degenen die er baat bij hebben vaak veel moeite moeten doen om de omstandigheden te creëren waarin het mogelijk wordt. Veel van het werk om die omstandigheden te creëren vindt ver weg van het slagveld plaats, in machtscentra, waaronder de structuren van de Europese Unie en de NAVO. We worden hiertoe gedwongen door ons lidmaatschap van deze belangengroepen en zijn daarom verplicht om aan onszelf toe te geven dat de oorlog ook onze zaak is.

Militairen van de Sloveense strijdkrachten worden momenteel ingezet voor militaire missies in verschillende delen van de wereld, voornamelijk in wat de strategisch belangrijke zogenaamde westelijke Balkan of het voormalige Joegoslavië wordt genoemd. In het verleden maakten ze deel uit van de bezettingstroepen in Irak en Afghanistan. Ze waren in een quasi waarnemersrol in Libanon, Syrië, in een vage rol in Mali en waarschijnlijk elders. Tegenwoordig zijn ze volgens officiële bronnen aanwezig in Kosovo, Bosnië en Herzegovina, Servië en Noord-Macedonië. De aanwezigheid varieert van observatie tot inlichtingen, maar impliceert in ieder geval in Kosovo ook de mogelijkheid van directe deelname aan gewapende conflicten. Bovendien is het Sloveense leger, als onderdeel van zijn NAVO-lidmaatschap, ingezet op het grondgebied van Slowakije en Letland als onderdeel van de “oostelijke flank van de NAVO”. Het heeft wapens geleverd aan de Iraakse en Afghaanse autoriteiten in dienst van de bezettingsmacht, en onlangs nog aan Oekraïne met een royale zending zware wapens. Slovenië is in oorlog.

Investeren in het leger, d.w.z. wapens kopen, staat regelmatig op de agenda van elke Sloveense regering, ongeacht de politieke partijen die aan de macht zijn. Terwijl de vorige regering onder leiding van Janez Janša 780 miljoen euro uittrok voor de periode van 2021 tot 2026, heeft de huidige regering onder leiding van Robert Golob dit zelfs overtroffen door nieuwe investeringen goed te keuren voor een bedrag van meer dan 1 miljard euro voor de periode tot 2026. De gemeenplaatsen over het garanderen van veiligheid verbergen het feit dat het in werkelijkheid vooral een bedrijf is. Hoewel ze ons met verschillende propagandatechnieken proberen te overtuigen van de noodzaak van het leger, ligt het doel ervan vooral in het bedienen van de oorlogsindustrie, in necro-kapitaal, dat wil zeggen, zoals het kapitalisme betaamt, in het draaien en oppotten van geld door de elites, in dit geval letterlijk over lijken.

Slovenië heeft ook een aantal enthousiaste opportunisten op dit gebied. Dit voorjaar reageerden meer dan 40 Sloveense bedrijven op een aanbesteding van het Ministerie van Defensie (MORS), waarin ze aangaven dat ze bereid waren deel te nemen aan de productie van munitie. Informatie over welke bedrijven dit zijn en of er daarna ook daadwerkelijk deals zijn gesloten, is tot nu toe achtergehouden voor het publiek. De wapenhandel is volgens het MORS zelf een domein van geheimzinnigheid, waarbij materiaal vaak als ‘intern’ wordt gemarkeerd, vooral wanneer overheidsgeld in de zakken van particuliere oorlogsprofiteurs verdwijnt.

Volgens de informatie die publiekelijk beschikbaar is, is één van hen Arex defence, wiens CEO Tim Castagne trots opschept dat 2022, het jaar van de oorlog in Oekraïne, voor zijn bedrijf “het beste jaar in [onze] geschiedenis1” was. Ook voor andere lokale fabrikanten en wapenhandelaars gaan de zaken blijkbaar goed, zoals blijkt uit een van de weinige persberichten van MORS2 dat af en toe een blik achter de schermen werpt. In 2022 wordt onder de rubriek “Export en overdracht van militaire wapens en uitrusting” een bedrag van meer dan 36,5 miljoen euro genoteerd, wat meer dan het dubbele is van het cijfer voor 2020, toen het iets meer dan 17 miljoen euro bedroeg. In 2022 exporteerden Sloveense bedrijven ook wapens of onderdelen voor de productie ervan naar Israël. De oorlog is hier, en de oorlogsprofiteurs ook.

Ondanks de eigen inspanningen van de publieke opinie en de steun van de autoriteiten voor militarisme, heeft het Sloveense leger nog steeds te maken met twijfels over de rechtvaardiging van zijn bestaan. Mensen die dagelijks werken om de materiële voorwaarden voor hun overleving veilig te stellen, zien niet hoe de verwoestingen van de oorlog, waarvan het leger de eerste voorbode is, hen ten goede komen. Dit is ook de reden waarom oorlog en militaire propaganda steeds agressiever worden: militaire beurzen, wervingsacties op middelbare scholen en hogescholen, promotiecampagnes en niet in de laatste plaats de inzet van het leger aan de grens sinds 2015 moeten ook worden begrepen in de context van de normalisering van de militaire aanwezigheid in het dagelijks leven van een samenleving. Het is dan ook geen verrassing dat er onlangs veel werd gesproken over de openbare aanbesteding voor een militaire realityshow. Dit is een illustratief onderdeel van een brede pr-campagne om met publiek geld de aantrekkingskracht van oorlog op jongeren te vergroten. Grote billboards, videospots, apps, de bezetting van openbare ruimtes zijn slechts bijzondere uitingen van de normalisering van het idee van een militaristische samenleving die steeds agressiever alle levenssferen binnendringt. Oorlog is er ook en we worden er voortdurend op voorbereid.

Oorlog is daarom een dagelijkse realiteit voor miljoenen mensen over de hele wereld, en Slovenië is er volledig bij betrokken met al zijn macht in termen van politiek, militair en met wapens. De rol van Slovenië mag dan klein zijn in absolute termen, hij bestaat en beïnvloedt andere aspecten van de samenleving. Elke investering in oorlog betekent dat er geen geld gaat naar onderwijs of sociale overdrachten, elke missie in het buitenland betekent extra geld dat niet beschikbaar is voor het volksgezondheidsbudget, praktisch elke “humanitaire missie” betekent alleen de handhaving van een bepaald belangengebied, elke politieke steun voor genocide betekent de normalisering van een wereld waarin genocide legitiem is, en elke criminalisering van het organiseren tegen oorlog betekent een stap verder in de richting van een autoritaire samenleving.

De terreur van de bezettingsstrijdkrachten van de Israëlische staat tegen het volk van Palestina heeft de oorlog, in al zijn gruwelijke dimensies, weer in het nieuws gebracht na slechts een paar weken van relatieve rust. Na getuige te zijn geweest van de ‘overplaatsing’ van de Armeense bevolking van het ene staatsgebied naar het andere (waarvan momenteel niets in de krantenkoppen te lezen is), zijn we geschokt door een nieuwe en nog bloediger episode in de decennialange koloniale opmars van de Israëlische staat, die alle kenmerken heeft van een genocide tegen het Palestijnse volk. Maar de massamoord die plaatsvindt aan de andere oever van onze eigen Middellandse Zee is niet alleen een zaak van degenen die erin omkomen of van degenen die op de knoppen drukken of aan de trekkers trekken: niet alleen de Verenigde Staten zijn erbij betrokken, maar ook de Europese Unie en Slovenië, onder leiding van premier Robert Golob en minister van Buitenlandse Zaken Tanja Fajon. De oorlog, bezetting, etnische zuivering en genocide in Palestina zijn daarom ook onze zaak – we moeten stelling nemen en laten zien welke structuren in onze lokale omgeving de voorwaarden scheppen voor oorlog over de hele wereld.

Overal in de zogenaamde westerse wereld zijn er protesten, veroordelingen, openbare interventies die eisen dat de respectieve autoriteiten stoppen met het steunen van het koloniale project in Palestina en dat er een staakt-het-vuren komt. Maar protesten voor een einde aan de aanvallen, voor vrede en gerechtigheid voor iedereen die in Palestina/Israël leeft, worden op veel plaatsen verboden, de media en sociale netwerken gecensureerd. Er zijn talloze voorbeelden van mensen die hun baan kwijtraakten alleen maar omdat ze zoiets universeels als steun voor een staakt-het-vuren of rouw om alle slachtoffers tot uitdrukking brachten. Onder het mom van het bestrijden van antisemitisme zijn mensen het doelwit die publiekelijk hun naam en lichaam geven tegen de voortzetting van apartheid, bezetting en genocide. Joden zijn hier ook niet veilig voor, want zij spreken zich massaal uit in de zogenaamde Westerse wereld en verwerpen de misdaden die dagelijks in hun naam worden gepleegd. Ook zij worden gearresteerd, gestraft, monddood gemaakt en in diskrediet gebracht. De Duitse staat bijvoorbeeld, die zo gebukt gaat onder zijn historische verantwoordelijkheid voor de Holocaust, durft opnieuw Joodse organisaties het recht te ontnemen om in het openbaar te handelen, om te bepalen wat Joden wel en niet mogen doen. Deze keer mogen ze niet oproepen tot vrede en tot gelijk respect voor het leven van Palestijnse mannen, vrouwen en kinderen. Tegelijkertijd stuurt Slovenië mensen terug die vluchten uit de Russische Federatie om te ontsnappen aan de dienstplicht, ook al is hun vlucht een directe uiting van hun niet-deelname aan de oorlog, in dit geval tegen Oekraïne en, indirect, tegen de NAVO. Dit bewijst eens te meer dat het niet in het belang van de elites is om een einde te maken aan de oorlog en de voorwaarden ervan af te schaffen, maar om door te gaan met de voortdurende vernietiging en het geweld.

Ook in Slovenië worden dissidenten tegen de Sloveense steun aan de oorlog ondervraagd door de Sova, intimideert het ministerie van Binnenlandse Zaken, met de kennelijke steun van de regering, de bevolking op tragikomische wijze met de vermeende dreiging van een terroristische aanslag en voert het, in navolging van Italië, de politiecontrole aan de grenzen opnieuw in. De psychose die nooit echt is geëindigd en de oorlog tegen het terrorisme zijn dus als een spook uit het verleden teruggekeerd aan de grote deur, waarmee de maatschappelijke elites hun samenleving opnieuw aan de noodtoestand willen onderwerpen. Ook in Slovenië zijn we getuige van een krampachtige poging om beelden van de terroristische dreiging te fabriceren. Deze zouden lachwekkend zijn als ze niet eens te meer een onheilspellende getuigenis waren van de mate waarin de elites bereid zijn om wetten te negeren als dat nodig is om hun eigen belangen te bevredigen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Defensie, of de politie en het leger, werken hier eendrachtig samen. In de context van “geallieerde solidariteit” draagt het Sloveense leger in het NAVO-pact zijn steentje bij aan het mozaïek van de dodelijke oorlog tegen migranten op de Middellandse Zee, en de Sloveense politie aan de grenzen van het land. Tegelijkertijd misbruiken de autoriteiten de “nieuwe crisissituatie” om nieuwe, oude autoritaire regels op te leggen. Oorlog is inderdaad ook hier.

Oorlog, wapens, genocide, onderdrukking, niets van dit alles is onvermijdelijk. Net zoals kapitalisme niet onvermijdelijk en vanzelfsprekend is. Ze zijn allemaal in strijd met de belangen van de meerderheid van de wereldbevolking en leiden de wereld naar de ondergang. Daarom willen we geen stille toeschouwers zijn van genociden die voor het oog van de hele wereld worden gepleegd. Wij zijn ertegen om overheidsgeld uit te geven aan bewapening, oorlog, leger en politie en hun infrastructuur. We zullen pas vrede in de wereld bereiken als de voorwaarden die oorlog mogelijk maken voor eens en altijd worden afgeschaft. Wat we ook niet willen is kapitalistische vrede, die voor velen van ons ook een leven van ontbering, dagelijks geweld en uitbuiting betekent, en op veel plaatsen ook de voorbereiding op een nieuwe oorlog.

Concreet betekent het eisen van vrede vandaag de ontmanteling eisen van het apartheidsregime en de bezetting in Palestina/Israël, het einde van alle militaire interventies in Oekraïne, de ontmanteling van de militaire industrie en de ontmanteling van alle soorten militaire organisaties. Op lokaal niveau betekent dit onder andere de afwezigheid van oorlogspropaganda en een voortdurende strijd tegen nationalisme, patriarchaat en alle andere uitingen van het idee dat aan mensen verschillende niveaus van rechten kunnen worden toegekend.

Daarom sluiten wij ons aan bij het antimilitaristische protest in Tržič op 4 november 2023. In een regio die getekend is door de oorlog die honderd jaar geleden het einde van alle oorlogen betekende. Waar zelfs vandaag de dag sommige mensen de overwinning vieren en een discours opbouwen dat elke oorlog in de geschiedenis onvermijdelijk en logisch was. Waar nationalismen vandaag de dag voortleven. Wij staan aan de kant van andere ideeën: wij staan aan de kant van de afschaffing van grenzen, aan de kant van samenleven en samenwerken, aan de kant van een visie op een landschap waar in de toekomst vele talen gesproken kunnen worden, inclusief de talen die nieuw komen, en van het opbouwen van gemeenschappen die niet gebaseerd zouden zijn op relaties van uitbuiting.

STOP MILITARISERING!
TEGEN DE WAPENINDUSTRIE!
GEEN OORLOG, GEEF ONS VREDE!
STOP DE GENOCIDE IN GAZA!

Initiatief tegen militarisering

Tientallen tegen de NAVO, Honderden tegen de uitbreiding vliegbasis Leeuwarden

Vandaag organiseerde het ministerie van Defensie een voorliegsessie voor omwonenden van vliegbasis Leeuwarden over de consequenties in hun omgeving van hun onzalige uitbreidingsplannen. Voor ons een prachtige kans het perspectief te vergroten en te wijzen op de gevaren van de NAVO en verdere militarisering.

De uitbreidingsplannen van Defensie houden in dat er nog meer JSF’s moeten komen om nog meer CO2, fijnstof en herrie uit te stoten, en de 2e landingsbaan moet verlengd worden. Daarnaast moet er boven het Wad meer herrie gemaakt en moeten er meer bommen op Vlieland gegooid worden.

Dit zou allemaal nodig zijn voor de veiligheid. Maar meer wapens maken de wereld alleen maar onveiliger. En de huidige groei van het arsenaal van de NAVO (momenteel al goed voor 55% van de uitgaven aan wapens) is eigenlijk alleen maar op te vatten als het klaar maken voor nog meer oorlog. Elk nieuw militair project versterkt deze agressieve rol, in plaats van bij te dragen aan werkelijke veiligheid en vrede. De uitbreiding van de luchtbasis in Leeuwarden zorgt niet voor bescherming, maar is een stap naar meer militaire interventies en risicovolle confrontaties.

 

 

 

Natuurlijk is vrijwel niemand in de omgeving hier blij mee. Bij de mensen die kwamen om ‘geïnformeerd’ te worden, merkten we vooral een mengeling van woede en berusting. Woede over de enorm toegenomen herrie die de overgang van F16s naar F35, woede over de enorme vervuiling die dit alles met zich meebrengt. Een een zekere berusting dat “defensie toch doet wat ze wil”

Veel positieve reacties dus. In een aantal gesprekken waarbij we uit konden leggen dat de groei van het defensiebudget met meer dan 2 miljard ook het OV voor iedereen betaalbaar zou kunnen maken. Dat dit fascistenkabinet ervoor kiest onderwijs en cultuur kapot te bezuinigen, en ondertussen dat geld geeft aan de moordenaars hier en aan de grenzen.

Slechts een enkeling was het werkelijk met ons oneens. Ook de mevrouw die heel fel reageerde op de Palestijnse vlaggen in ons midden, was het direct met ons eens dat de beste stap nu is “stoppen met bombarderen, hulpdiensten toegang geven en gaan praten over herstelbetalingen voor Gaza. En dan was er nog de wat vreemde reactie van een man die claimde dat het in Rusland allemaal beter was. We vermoedden een cynicus, maar hij wilde het gesprek niet aan.

We kijken dus terug op een geslaagde demonstratie en kijken er naar uit samen plannen te maken om de boosheid om te zetten in echt verzet.

Alle vliegbases de wereld uit, te beginnen met Leeuwarden!!

Friesland for Palestine
Rood Leeuwarden
Strûnclub 058
XR Fryslan
Vliegop!

Stop de militarisering van Nederland: Geen uitbreiding van de luchtbasis in Leeuwarden!

Kom met ons in actie tegen de geplande uitbreiding van de luchtbasis Leeuwarden.

We krijgen keer op keer te horen dat de NAVO er is om ons te verdedigen, maar de werkelijkheid is anders. In plaats van veiligheid te bieden, moedigt de NAVO juist oorlogen aan, vergroot ze onrust en gevaar en brengt het dichterbij.

De NAVO verdedigt geen gewone burgers; het dient de belangen van de wapen- olie- en andere industrie van het Westen, waardoor escalaties toenemen en conflicten wereldwijd uit de hand lopen. De legers van de NAVO vervuilen en vernietigen het milieu, de natuur en ieders toekomst.

Elk nieuw militair project versterkt deze agressieve rol, in plaats van bij te dragen aan werkelijke veiligheid en vrede. De uitbreiding van de luchtbasis in Leeuwarden zorgt niet voor bescherming, maar is een stap naar meer militaire interventies en risicovolle confrontaties.

De Nederlandse regering wil miljarden extra in het leger steken – geld dat weggehaald wordt bij onderwijs, cultuur, OV en sociale voorzieningen, maar daar hard voor nodig is.

En hiervoor moeten wij als bewoners van Friesland en Leeuwarden meer herrie en fijnstof verdragen? Hiervoor moet de leefbaarheid van de dorpen verder afgebroken worden?

We zeggen nee!

Nee! tegen de uitbreiding van de vliegbasis
Nee! tegen dit beleid dat de wereld onveiliger maakt
Nee! tegen de NAVO
Nee! tegen het militarisme

Doe mee en laat ook je stem horen! Geen uitbreiding van de luchtbasis in Leeuwarden en stop de militarisering van Nederland!

📅 Dinsdag 1 oktober vanaf 18:30
📍 Heliconweg 52, Leeuwarden

Tégen de NAVO
Vóór vrede en een vrij Palestina!

Vredesblok op de Klimaatmars: Speech Benjamin

In de klimaatmars afgelopen zondag in Rotterdam liep ook een ‘Vredesblok’. Samen met Stop de Wapenhandel, Pax  en Kerk en Vrede hadden we hiertoe opgeroepen om de connectie tussen militarisme en de klimaatcrisis nog maar eens te onderstrepen.

Vanaf het podium hield Benjamin van Stop de Wapenhandel een prachtige speech die we graag delen. Verspreid deze verder en handel naar zijn oproep!

Benjamin:

Thomas Sankara zei al: ‘We moeten kiezen champagne voor enkelen, of water voor iedereen.’

De klimaatcrisis is een verdelingsvraagstuk.

De klimaatcrisis is een kapitalistisch probleem. Kapitalisme is gericht op altijd maar meer groei en consumptie.

Deze consumptie wordt mogelijk gemaakt door racisme en kolonialisme. Het stelen van grondstoffen en arbeid van de zogenaamde ‘Ander’ en het uitputten van de aarde. De rijkste 1% stoot net zoveel CO2 uit als de armste 50%.

Wij zijn het probleem.

Al honderden jaren plunderen wij landen over de hele wereld, dit heeft ons rijk gemaakt en dit doen wij nog steeds..

Er is niet veel veranderd. In naam zijn veel landen gedekoloniseerd, maar alle economische structuren zijn nog koloniaal. Het primaire doel van rijke landen en multinationals is het veiligstellen van onze welvaart en toegang tot energie en voedsel. Dat veiligstellen van grondstoffen kunnen Westerse landen en bedrijven doen door het militaire overwicht dat zij hebben.

De Navolanden spenderen samen meer dan 1100 miljard euro aan defensie. Dat is meer dan de helft van het wereldwijde totaal. In vergelijking, Rusland geeft ongeveer 60 miljard uit aan defensie. De taak van de militaire alliantie NAVO is niet enkel defensief, maar is ook gericht op controle over invloedssferen en grondstoffen.

Putin is een wrede imperialist. Maar zijn wij dit dan niet? Wie vormt nu eigenlijk een bedreiging voor wie? Stop de olichargen, in Rusland en hier.

Westerse krijgsmachten presenteren zichzelf graag als beschermers van vrede en veiligheid. En nu gebruiken de lobbyisten van de wapenindustrie de klimaatcrisis om meer geld binnen te halen om zogenaamd te vergroenen en klaar te zijn voor de toename in conflicten en vluchtelingen door de klimaatcrisis.

Maar het zijn juist onze krijgsmachten en wapenhandel die de ongelijkheid, migratie en conflict voeden. Wij zorgen voor ongelijkheid met oneerlijke handelsverdragen, juridische constructies en het steunen van corrupte lokale elites.

Westerse vredesmissies betekenen in de praktijk vaak het in stand houden van ongelijke machtsverhoudingen en het veiligstellen van fossiele grondstoffen. Daarnaast is de krijgsmacht zelf natuurlijk een enorme vervuiler met alle vliegtuigen, boten en zware voertuigen.

Overal ter wereld wordt geweld gebruikt tegen inheemse bevolkingen en worden hun leefgebieden aangevallen om westerse consumptie in stand te houden. Van Nigeria tot Brazilië en Mexico. Overal worden met Westerse wapens mensen mensen die opkomen voor hun rechten en de natuur vermoord.

Verzet in ons eigen land zal ook stuiten op verzet van de machthebbers. Klimaatactivisten worden gevolgd door de veiligheidsdiensten en de politie beschermt vervuilende bedrijven tijdens protesten en blokkeer acties.

Voor een rechtvaardige klimaattransitie is een nieuw economisch systeem nodig met gelijke machtsverhoudingen. Ik ben geschiedenisdocent en het gebeurt zelden dat de machthebbers hun macht zomaar opgeven. Ze zullen de politie en krijgsmacht inzetten om de status quo te beschermen in binnen- en buitenland.

Als we een eerlijke, democratische en duurzame wereld willen, is het van cruciaal belang dat we het militair-industrieel complex bestrijden. Enkel de wapenindustrie profiteert van het militariseren van de klimaatcrisis.

Het is geweldig dat er zoveel verschillende blokken zijn vandaag tijdens de demonstratie. Verschillende sociale bewegingen, waaronder de klimaatbeweging, de antiracisme beweging en de vredesbeweging kunnen vaker de samenwerking zoeken en elkaar versterken.

Het is daarbij belangrijk om te luisteren naar de activisten die wereldwijd dagelijks hun leven riskeren in hun strijd voor klimaatrechtvaardigheid.  Ze riskeren hun leven voor het klimaat en rechtvaardigheid en worden vaak gedood met westerse wapens.

Geweldig dat jullie hier allemaal zijn vandaag. Laten we ons blijven organiseren en in verzet komen.

Kom in verzet tegen de klimaatcrisis

Kom in verzet tegen subsidies aan vervuilende industrieën

Kom in verzet tegen subsidies aan de militaire industrie

Kom in verzet tegen militaire interventies

Kom in verzet tegen de oorlog tegen vluchtelingen

Kom in verzet tegen wapenleveranties aan corrupte en autoritaire leiders

Kom in verzet tegen koloniaal en kapitalistisch beleid

 

Een monument voor de slachtoffers van Hawija in Leeuwarden

In de nacht van 2 op 3 juni 2015 gooiden twee Nederlandse F16-piloten bommen op een ISIS bomautofabriek in de Iraakse stad Hawija.

In die fabriek lag naar schatting 18.000 kilo TNT.  Deze werd door de Nederlandse aanval tot ontploffing gebracht. De explosie die volgde is onvoorstelbaar: 4,3 op de schaal van Richter, een krater van 11 meter diep en te voelen tot in Kirkuk, 50 kilometer verderop.

Zeker 85 burgers stierven door deze aanval

Verder raakten vele honderden mensen (zwaar)gewond.  Ook de materiële schade is ongelooflijk. In feite is de hele industriële wijk van de kaart geveegd. Het ziekenhuis van Hawija raakte zwaar beschadigd, net als 16 scholen en 6000 woonhuizen.*

Het gelieg en gedraai van de Nederlandse regering

begon vrijwel meteen en hield jaren aan:

    • Op 15 juni 2015 had de Amerikaanse commandant de minister van Defensie al laten weten dat de schatting van 70 burgerslachtoffers die rondging geloofwaardig was.
    • Op 30 juni 2015 beweerde minister van Defensie Hennis-Plasschaert dat “er geen sprake was geweest van Nederlandse betrokkenheid bij burgerslachtoffers door luchtaanvallen in Irak.”
    • Pas op 13 april 2018 erkent Defensie:  “Het is zeer waarschijnlijk dat bij
      deze aanval burgerslachtoffers zijn gevallen.”
    • En het is 4 november 2019 voordat minister van Defensie Bijleveld-Schouten toegeeft dat dat al op 15 juni 2015 aan hen gerapporteerd was.
    • Op 1 januari 2021 is een commissie ingesteld onder leiding van minister van Staat Winnie Sorgdrager die de Nederlandse wapeninzet op de ISIS-bommenfabriek in Hawija onderzoekt.
    • Tot op heden zijn er geen officiële excuses gemaakt door de Nederlandse regering aan de slachtoffers en gedupeerden van de aanval. Ook is er geen  (financiële) compensatie voor het leed en de schade uitgekeerd.
Vliegbasis Leeuwarden speelde een grote rol

“Het personeel van vliegbasis Leeuwarden, met ondersteuning van de collega’s op Volkel en Eindhoven, onderneemt actie om materieel en personeel gereed te maken voor vertrek naar een vliegbasis in het Midden-Oosten.” meldt de Militaire Spectator in 2016. Toenmalig burgemeester  van Leeuwarden Fred Crone zegt dat de Leeuwarder vliegbasis “hofleverancier” wordt van de missie.

Een monument voor Hawija

Vliegop! vindt het belangrijk dat we stilstaan bij de consequenties van het geweld dat vanaf Vliegbasis Leeuwarden wordt gepleegd.

Het erkennen van de slachtoffers van Hawija kostte Nederland ruim 4 jaar, laten we er voor zorgen dat ze niet meer vergeten worden.

Laten we een monument oprichten voor de slachtoffers van Hawija.

Laten we dit in Leeuwarden doen.

 

 

* (Bron: Onderzoek Vredesorganisatie PAX, Universiteit Utrecht en de Iraakse niet-gouvernementele organisatie Al-Ghad.)

 

 

 

 

Miljarden voor defensie gevaar voor ‘vrede en veiligheid’

[ Dit artikel door Dirk Kuiken verscheen op 7 juni in de Volkskrant ]

Defensie claimt al jaren dat het zorgt voor ‘vrede en veiligheid’. Maar door miljarden extra uit te geven aan straaljagers en ander oorlogstuig, versterken ‘we’ juist de grootste bedreiging voor ons bestaan: de klimaatcrisis.

Het kan momenteel niet op bij defensie. Gisteren (1 juni) werd door het kabinet bekendgemaakt dat de krijgsmacht voor 5 miljard euro nieuwe ‘toys for boys’ mag kopen: zes extra F-35-straaljagers, vier nieuwe Reapers; grote drones waarmee bommen gegooid kunnen worden (Reaper staat trouwens voor de ‘man met de zeis’), militaire helikopters en nog veel meer dodelijk wapentuig. Jammer genoeg wordt daarbij nergens de vraag gesteld wat de aanschaf van deze wapens betekent voor de klimaatcrisis.

Die vraag is beslist niet vergezocht, want uit onderzoek blijkt dat krijgsmachten wereldwijd verantwoordelijk zijn voor een behoorlijk percentage van de totale jaarlijkse CO2-uitstoot – vergelijkbaar met de uitstoot van een middelgroot land als Zweden – en dus flink bijdragen aan de opwarming van de aarde.

In Nederland is het leger zich wel degelijk bewust van de klimaatcrisis. Defensie heeft zichzelf tot doel gesteld om in 2030 20 procent minder fossiele brandstoffen te gebruiken en in 2050 70 procent. Om dat te bereiken worden er onder andere zonnepanelen op kazernes geplaatst.

Het mag duidelijk zijn dat deze doelstellingen én maatregelen veel te weinig zoden aan de dijk zetten. Om de meest rampzalige gevolgen van klimaatverandering te voorkomen, moet de CO2-uitstoot in 2050 nul zijn. Dit geldt uiteraard óók voor de krijgsmacht. Het is dan ook wrang om te constateren dat een deel van het extra geld voor defensie direct afkomstig is van bezuinigingen op klimaat- en stikstofbeleid.

De vraag dringt zich op hoe het kabinet en defensie de (eigen) klimaatdoelen denken te halen als men blijft investeren in uiterst vervuilend oorlogsmateriaal waarmee het leger nog vele jaren moet vliegen, rijden en varen. Zo is bijvoorbeeld bekend dat de nieuwe F-35 60 procent meer brandstof verbruikt dan de oude F-16, met veel meer CO2- en stikstofuitstoot als gevolg. Ter vergelijking: één volle tank van een F-35 (goed voor zo’n 2200 kilometer vliegen) staat gelijk aan het jaarlijkse gemiddelde verbruik van meer dan 15 (fossiele) auto’s.

Zolang defensie verantwoordelijk is voor het gebruik van gigantische hoeveelheden grondstoffen, materieel en brandstof bij de productie van wapens, tijdens oorlogen, missies en bij het oefenen daarvoor zorgt de krijgsmacht niet voor ‘vrede en veiligheid’. Integendeel; het leger draagt zo juist enorm bij aan het grootste gevaar dat ons op dit moment bedreigt: de opwarming van de aarde.

 Daar komt bij dat veel gewapende conflicten in de wereld nu al worden veroorzaakt door de gevolgen van de klimaatcrisis, zoals water- en voedseltekorten door extreme droogte, die verschillende continenten, landen en bevolkingsgroepen onevenredig hard treffen. Grote groepen mensen worden genoodzaakt hun woongebied te verlaten en elders een leefbare plek te zoeken, wat weer nieuwe conflicten en militair ingrijpen tot gevolg heeft, met verdere opwarming van de aarde als resultaat.

Het is een deprimerende vicieuze cirkel met maar één conclusie: iedere investering in het militaire apparaat draagt direct bij aan de vernietiging van de aarde, en meer specifiek ons eigen leefgebied.  Want zoals we inmiddels weten vormt de klimaatcrisis voor Nederland een buitengewoon groot veiligheidsrisico. Het zou zomaar kunnen dat binnen een paar generaties een aanzienlijk deel van Nederland door de temperatuurstijging onder water staat. Zullen buitenlandse militairen dan de Nederlandse klimaatvluchtelingen bij hun grenzen tegenhouden, zoals nu elders in Europa met vluchtelingen gebeurt?

Wie zich wérkelijk in wil zetten voor vrede, veiligheid en internationale stabiliteit dient zich daarom te richten op het tegengaan van klimaatverandering. Daarvoor zijn beslist geen wapens nodig, laat staan extra miljardeninvesteringen in de strijdkrachten. Het is trouwens ook maar de vraag of jongeren door de geplande loosverhoging voor soldaten voortaan wél heil zien in een carrière bij de krijgsmacht. Misschien dat ze liever “strijden” tegen de klimaatcrisis dan tegen jongeren uit andere landen?

Zou het niet veel logischer zijn precies het tegenovergestelde te doen? Het drastisch inkrimpen – of liever nog afschaffen – van het vervuilende militaire apparaat? Laten we wapentuig slopen en recyclen en soldaten omscholen. Warmtepompen installeren, zonnepanelen aanleggen, windmolens bouwen en bomen planten; er is werk genoeg dat echt bijdraagt aan vrede, veiligheid én een beter leefklimaat.

Waarom militarisering een gevaar is voor democratie

  verscheen op 7 april 2022 op de website van de Partij van de Arbeid van België : Waarom militarisering een gevaar is voor democratie

Zonder democratisch debat en midden in een crisis waarbij mensen lijden onder de torenhoge prijzen, maken de Europese landen enorme sommen belastinggeld vrij om de militaire budgetten te verhogen. Die militarisering gaat gepaard met een ideologisch offensief om de geesten voor te bereiden op oorlog. Ondertussen staan grondrechten en democratische vrijheden onder druk.

De oorlog in Oekraïne heeft een groot effect op de begrotingsplannen van veel Europese landen. Overal worden reusachtige budgetten vrijgemaakt voor defensie. Geld dat niet kan gaan naar sociaal beleid of maatregelen tegen klimaatverandering. Na het redden van de banken en de coronapandemie gaan de Europese lidstaten zich op korte tijd een derde keer in de schulden steken, ditmaal om te militariseren.

‘Een nieuw tijdperk’ van Europese militarisering

Deze militariseringsgolf die Europa overspoelt, betekent een breuk met het verleden. Eerst en vooral in Duitsland. Na de Tweede Wereldoorlog maakten de geallieerden met Duitsland de afspraak dat het Duitse leger een bescheidener rol zou spelen en de Duitse industrie minder op het militaire zou focussen. Bepaalde beperkingen werden zelfs opgenomen in de grondwet van de Bondsrepubliek Duitsland.

De reden hiervoor was dat de militarisering van Duitsland twee keer tot een wereldoorlog had geleid. Duitsland investeert sindsdien naar verhouding minder in defensie dan bijvoorbeeld Frankrijk, het Duitse leger mag grondwettelijk niet zomaar tussenkomen in of wapens sturen naar andere landen, en meerdere Duitse militaire bedrijven schakelden over naar civiele productie.

Op twee weken tijd is 79 jaar geschiedenis omgedraaid. Op 27 februari kondigde de Duitse regering een eenmalige mega-injectie van 100 miljard euro in het leger aan. Niet alleen wapenfabrikant Rheinmetall staat te springen om daarvan te profiteren ook ThyssenKrupp, Siemens, Kraus-Maffei-Wegemann en andere Duitse bedrijven bekijken of ze niet (opnieuw) kunnen overschakelen naar militaire productie.

“Een nieuw tijdperk breekt aan”, zei de Duitse bondskanselier Olaf Scholz aan het Duitse parlement. Hij riep het parlement op om de nieuwe investeringspolitiek op te nemen in de Duitse grondwet. Bovenop de eenmalige investering, trekt Duitsland zijn defensiebudget structureel op naar 2% van het bruto binnenlands product. Dat is een oude eis van de Navo, waar Scholz’ voorganger Angela Merkel wijselijk nooit wou op ingaan. Een nieuw tijdperk, inderdaad.

Na de Duitse dijkbreuk volgden de anderen: Frankrijk, Polen, Litouwen, Denemarken, Zweden… België was Duitsland zelfs een paar weken voor en besliste eind januari al om zomaar even 14 miljard euro extra in defensie te pompen. Nota bene: op dat moment beweerden de regeringspartijen dat een btw-verlaging op energie met een kostenplaatje van 1,1 miljard euro “onbetaalbaar” zou zijn. Het Duitse voorbeeld indachtig zei minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) op 27 maart aan De Zondag: “We moeten opnieuw over extra middelen spreken. We hebben op korte termijn – dat betekent dit jaar – een extra enveloppe nodig om de meest dringende noden in te vullen.”

‘Het ligt niet aan het defensiebudget’

Maar is die militaire investeringsspurt echt nodig? Het beeld dat Europa niet opgewassen zou zijn tegen Rusland, is fout. Dat schreef ook journalist Gie Goris in een bijdrage in De Standaard: “Het zogezegde onvermogen van de Navo is niet het resultaat van een gebrek aan investeringen. Dit zijn de cijfers (2020): Rusland gaf dat jaar 61,7 miljard dollar uit aan defensie, de VS 750 miljard, het VK 59,2 miljard, Duitsland 52,8 miljard en Frankrijk 52,7 miljard. De vier grootste Navo-landen geven per jaar opgeteld ruim 900 miljard dollar uit aan defensie, tegenover 62 miljard in Rusland. Het ligt dus niet aan het defensiebudget. Misschien ligt het wel aan de obsessie met defensie, ten koste van vredesopbouw en vertrouwenwekkende maatregelen.” Een actieve vredespolitiek, waarbij de nadruk ligt op vreedzame ontwikkeling en defensie van het eigen territorium, zou inderdaad niet alleen goedkoper maar ook veiliger zijn.

Nog een belangrijke trendbreuk is dat de nieuwe Europese militarisering volledig onder de vleugels van de Navo en dus de Verenigde Staten valt. Het ‘Strategisch Kompas’ dat de Europese ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie op 21 maart gezamenlijk uitbrachten, stelt dat de Navo het zwaartepunt van de Europese defensie zal blijven.

Minister Dedonder antwoordde in hetzelfde interview in De Zondag op de vraag of ze voorstander is van een Europees leger: “Neen, we hebben al een commandocentrum: dat van de Navo. Deze oorlog bewijst dat de Navo en de EU perfect kunnen samenwerken.” Begrijpelijk dus dat zelfs Navo-havik Theo Francken (N-VA) deze PS-politica “graag begint te zien” zoals ze het zelf verwoordt.

Militarisering van de geesten

Die opvallende eensgezindheid tussen politieke aartsrivalen N-VA en PS is vandaag geen uitzondering in Europa. Alle traditionele en extreemrechtse partijen in de EU scharen zich voorlopig achter de roep tot militarisering. Het politieke establishment bereidt niet alleen zijn legers, maar ook de bevolking voor op een mogelijke oorlog. De oorlogsstemming is in de Europese parlementen gekropen: oude vijanden hullen zich eensgezind in de nationale vlag, terwijl kritische stemmen meedogenloos aangevallen worden. In Duitsland laten de Groenen, die in regering zitten, niet alleen hun laatste pacifistische idealen varen maar gaan ze zelfs akkoord met het langer openhouden van bruinkoolcentrales.

De militarisering van de samenleving is niet alleen een economische kwestie. Ze gaat ook gepaard met een ideologisch offensief, gedrenkt in wij-zij-denkbeelden. Het westerse establishment spreekt over een “aanslag op de beschaving” en een “oorlog tussen democratie en autocratie”. Men spreekt over “de barbarij en waanzin” van het ene kamp, tegenover de “weerstand, de moed, de solidariteit en zelfopoffering” van de andere kant. De taal is doordrenkt van oorlogsretoriek. Zo bereidt men ook de militarisering van de geesten voor. Net zoals we dat hebben gezien in de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog.

In elke oorlog is de waarheid het eerste slachtoffer. Westerse leiders die oorlogsmisdaden in Irak, Libië of Afghanistan hebben toegedekt, staan nu vooraan om Russische geweldplegingen met veel tamtam te veroordelen. Hun verontwaardiging voelt niet echt oprecht aan. De propaganda komt van twee kanten, van Rusland maar ook van het Westen. Sommige grote media spelen daar ook een rol in. In hun berichtgeving over Oekraïne wordt duidelijk kant gekozen: het is ‘wij’ tegen ‘zij’. Ze stellen Poetin voor als een nieuwe Hitler met wie onderhandelingen zijn uitgesloten en die alleen gestopt kan worden door totale vernietiging. Zo zweept men de geesten op voor verdere escalatie van het conflict. Er wordt een klimaat geschapen waarbinnen alle stemmen die vraagtekens plaatsen bij de westerse strategie ten aanzien van Oekraïne of de verhoogde militaire uitgaven, verdacht zijn.

Hysterie en heksenjacht

De anti-Russische hysterie neemt soms hallucinante proporties aan. Een orkest in Wales annuleerde de opvoering van een werk van Tsjaikovski. In Milaan werd een seminarie over Dostojewski geschrapt. De National Gallery in Londen veranderde zelfs de naam van een 19de-eeuws schilderij van ‘Russische danseressen’ naar ‘Oekraïense danseressen’. Sommige voorbeelden zijn minder onschuldig. Het tennistornooi van Wimbledon overweegt om de nummer twee van de wereld Danill Medvedev uit te sluiten om een Russische overwinning te vermijden. Een professor aan de universiteit van Praag zei dat hij geen les meer wou geven aan Russische studenten. In België kondigde Vlaams minister van onderwijs Ben Weyts (N-VA) aan dat Russische uitwisselingstudenten niet meer welkom zijn. In de slipstream neemt het racisme tegen Russen in Europa toe. “In heel Europa worden mensen die op geen enkele manier betrokken zijn bij de oorlog, geviseerd en verwijderd van hun positie”, zegt Aleksandra Lewicki, een sociologe aan de universiteit van Sussex. “Er heerst een beeld van een duidelijke vijand. Russen van alle rangen en standen zijn het doelwit van racistische haatmisdrijven en denigrerende opmerkingen.”

Dat onschuldige Russische burgers verantwoordelijk worden gesteld voor de daden van hun regering, ligt in lijn van het sanctiebeleid van de Europese Unie dat de gewone werkende Russen meer treft dan de oligarchen. De politiek geeft hierin dus het slechte voorbeeld. Hetzelfde geldt voor de manier waarop kritische of dissidente stemmen worden verdacht gemaakt en zelfs het zwijgen opgelegd. In het Verenigd Koninkrijk werd oud-Labourleider Jeremy Corbyn door leden van de regeringspartij beschuldigd van ‘pro-Poetin’ te zijn, omdat hij vragen stelt bij sommige sancties en wapenleveringen. De roddelpers nam de beschuldigingen gretig over. Dat terwijl uitgerekend Corbyn degene was die twintig jaar geleden Poetins oorlog in Tsjetsjenië veroordeelde en toenmalig premier Tony Blair kritiek gaf omdat deze desondanks contacten met Poetin aanknoopte. En het was Corbyn die de huidige conservatieve regeringspartij bekritiseerde toen zij een fiscaal gunstregime voor Russische oligarchen invoerde.

Soortgelijke ongegronde verdachtmakingen tierden welig tegen allerlei linkse oppositiekrachten zoals de SP in Nederland, Jean-Luc Mélenchon in Frankrijk of de PVDA in België. In Portugal werden de lokalen van de Communistische Partij beklad.

De aanvallen bleven niet beperkt tot linkse politieke partijen. Ook de vredesbeweging kreeg klappen. In Groot-Brittannië werd de Stop The War Coalition door het slijk gehaald als “landverraders” en “vijfde colonne van Poetin”. In België probeerden twee kopstukken van de Vlaamse liberalen om hetzelfde van de pot gerukte ‘pro-Poetin’ label op de vzw Vrede te plakken en haar subsidies te ontnemen.

Zelfs kritische journalisten lopen gevaar. In Polen werd de Spaanse journalist Pablo Gonzalez gearresteerd door leden van de Poolse geheime dienst ABW. De Oost-Europaspecialist wordt beschuldigd van “acties gericht tegen de Poolse staat”. De arrestatie in Polen volgde op berichtgeving over discriminatie van niet-Europese vluchtelingen aan de Pools-Oekraïense grens. Zowel de Internationale als Europese Verenigingen van Journalisten (IFJ en EFJ) hebben zijn vrijlating gevraagd.

Democratie, een luxe in vredestijd?

Grote politieke koerswijzigingen met grote gevolgen voor de Europese bevolking worden ingezet in een klimaat van stemmingmakerij, zonder democratisch debat. Hebben de Duitse sociaaldemocratische en groene partijen de verkiezingen gewonnen met beloftes om massaal veel geld in het leger te pompen? Hadden de Vivaldi-partijen dat in hun programma’s staan? Men zegt dat we nu “in een andere wereld leven”. Maar wie bepaalt wat de prioriteiten zijn in die zogenaamde nieuwe wereld? Men zegt “à la guerre comme à la guerre”, maar de EU en Rusland zijn nog niet in oorlog en er zijn tal van scenario’s mogelijk om zo’n totale oorlog te vermijden. De oorlogstrom klinkt zo luid dat ze alle rationaliteit verstomt. Er zijn krachten wakker gemaakt die democratie als een luxe in vredestijd beschouwen.

We weten uit het verleden dat de oorlogsstemming vaak misbruikt wordt om verworven democratische vrijheden weer af te bouwen. Een berucht voorbeeld is hoe het recht op privacy werd uitgehold na de aanslagen in de VS en Europa. De eerste tekenen van een gelijkaardige evolutie zijn nu al zichtbaar. In Groot-Brittannië ligt een veiligheidswet op tafel die “ordeverstorende” betogingen verbiedt en kan leiden tot gevangenisstraffen voor wie eraan deelneemt. De vergelijking met Rusland is dan niet meer ver zoek. In Nederland kwamen de inlichtingendiensten een week na de Russische invasie in Oekraïne op de proppen met een wetsvoorstel om hun bevoegdheden gevoelig uit te breiden. Zo willen ze ‘kabelinterceptie’ – het op grote schaal tappen van internetverkeer – ongericht kunnen inzetten. Ook wil men geautomatiseerde data-analyse kunnen toepassen zonder controle van de toezichtscommissie. Het wetsvoorstel komt er dus op neer dat men eender wie op eender welk moment kan bespioneren, zonder enige motivering waarom die persoon verdacht zou zijn. Dat druist in tegen uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).

Nog een voorbeeld is de vrijheid van meningsuiting en informatievergaring. De Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) sprak zich uit tegen de beslissing van de Europese Commissie om twee Russische tv-zenders te verbieden. “Het is een onverstandige zet en hiermee verlaag je je tot het niveau van Rusland”, klonk hun kritiek. “Journalistieke vrijheid wordt het spannendst in oorlogstijd” en dus moeten we “juist in deze tijden strijden voor vrijheid van informatie”. Het feit is dat deze censuur een regelrechte schending is van artikel 11van het Handvest van Europese Grondrechten en artikel 5 van de Duitse grondwet. Le Monde Diplomatique merkte op dat Amerikaanse tv-zenders die ook leugens en propaganda verspreidden over de oorlog in Irak, nooit in aanmerking kwamen voor censuur.

Voor vrede in Oekraïne en democratie in Europa

Oorlog en democratie gaan niet samen, omdat de voordelen van oorlog zijn voorbehouden voor de elite terwijl het volk de miserie moet ondergaan. De heksenjacht richt zich niet toevallig vooral tegen linkse partijen en activisten, ook wanneer die zoals PVDA de invasie van Poetin in alle talen veroordelen. Er zit een strategische visie achter. De huidige Amerikaanse tactiek om de oorlog in Oekraïne zo lang mogelijk te rekken, zal voor een regelrechte verarming zorgen van de Europese bevolking. Als Rusland tegensancties neemt, dreigen miljoenen Europeanen letterlijk in de kou te zitten. En nogmaals: de budgetten voor oorlog ontnemen de overheid middelen voor klimaat- of sociaal beleid. Onvermijdelijk zal daardoor de ontevredenheid groeien. Door nu al de krachten zwart te maken die sociale onvrede kunnen vertalen in politiek verzet, hoopt men al te grote weerstand te vermijden.

Daarom is het in het belang van de overgrote meerderheid van de mensen in Europa om de oorlogshysterie, de ondemocratische beslissingen en de heksenjacht op pro-vredekrachten te veroordelen. Het is alvast bemoedigend dat de vakbonden op zondag 27 maart meeliepen in de vredesbetoging in Brussel. Om de gevaren van militarisering tegen te houden, moeten linkse partijen, vakbonden, activisten, jongeren en zoveel mogelijk burgers op twee nagels blijven kloppen: vrede in Oekraïne; en democratie in België en Europa.

Geen wapenleveringen en geen escalatiepolitiek, maar vredesgesprekken en steun voor alle slachtoffers van de oorlog.

Geen sancties die de Russische en Europese burgers treffen, maar gerichte acties tegen oligarchen.

Geen hysterie en racisme jegens al wat Russisch is, maar solidariteit met alle volkeren, tegen alle onderdrukkers.

Geen verdachtmakingen van alle sociale of kritische stemmen, maar een open democratisch debat.

Geen beperking van onze vrijheden, maar verdediging van het recht om een ander beleid te wensen.

Geen nieuw tijdperk van militarisering, maar een nieuw tijdperk van vreedzame ontwikkeling.

Militarisering: een spel van weinig winnaars en veel verliezers

Wat de pleitbezorgers voor nog meer bewapening er niet bij vertellen, is dat militarisering een spel is van enkele winnaars en vele verliezers. De winnaars zijn de ontvangers van de verhoogde uitgaven: het militair-industrieel complex dat opnieuw miljarden belastinggeld krijgt toegestopt om wapens, munitie en oorlogsmaterieel te produceren.

De Amerikaanse multinationals hebben daarbij een voorsprong: de vijf grootste wapenfabrikanten ter wereld komen alle vijf uit de Verenigde Staten. Zij staan klaar om aan de hogere vraag te voldoen. Amper één uur nadat het Duitse parlement een mega-injectie van 100 miljard euro in defensie had goedgekeurd, bracht ’s werelds grootste militaire bedrijf Lockheed Martin een ‘projectplan’ uit met voorstellen om al dat geld te besteden. Lockheed Martin sloot ook al direct een miljardencontract af met de Duitse overheid om F-35-gevechtsvliegtuigen te bouwen. De Europese bedrijven geven zich echter niet zomaar gewonnen. Het Duitse Rheinmetall en het Franse Dassault dingen ook naar een deel van het Duitse mega-budget. En onder andere Airbus en ThyssenKrupp gaven al aan dat ze bereid zijn om een deel van hun civiele productie om te schakelen naar militaire productie.

Dat de verliezers talrijker zijn, is een kwestie van wiskunde. Elke euro die naar wapens gaat, kan niet naar andere beleidsdomeinen gaan. De Europese lidstaten gaan zich opnieuw in de schulden steken, dit keer niet enkel voor eenmalige grote uitgaven maar ook voor structurele budgetverhogingen. We weten dat men de rekening uiteindelijk aan de belastingbetaler zal willen presenteren. Heel waarschijnlijk zal de Europese Commissie binnenkort besparingen in sociale programma’s voorstellen. En dat op een moment dat de Europese bevolking dreigt te verarmen door de inflatie en de economische sancties die de EU tegen Rusland neemt. Bovendien zullen de klimaatambities wellicht herzien moeten worden, wat wil zeggen dat er nog veel meer klimaatrampen zullen volgen. En dat allemaal voor de bewapening tegen een potentiële vijand die nochtans een veel kleiner leger heeft …

Terreurdaad* tegen klimaatactievoerders: gezag kijkt toe, NOS zwijgt

vrijdag 8 april 2022

Vandaag, 8 april, hebben een elftal actievoerders(*) een dikke vier uur lang de poort geblokkeerd van de Vliegbasis Leeuwarden, een militaire luchtmachtbasis.(1) De timing was gepast en wrang. het verloop was deels schokkend. En de NOS deed waar ze goed in is. De NOS deed er het zwijgen toe.

Gepast: het was de laatste dag van een twee weken durende militaire oefening. Zo’n oefening is oorlogsvoorbereiding. Zo’n oefening is lawaai. En zo’n oefening is vervuiling, klimaatbederf. Weg ermee, en om dat te onderstrepen: blokkeren die handel. Wrang: het is oorlog, we zijn allemaal vreselijk boos op Poetin en zijn koloniale – gelukkig niet erg succesvolle – veroveringsoorlog in Oekraïne. Voor veel mensen vertaalt die boosheid zich in vrijwel kritiekloze steun aan de NAVO, aan militaire support richting Oekraïne en dergelijke. Psychologisch begrijpelijk, die houding, onder de druk van media, beeldvorming en propaganda. Principieel en politiek verkeerd, maar wel een feit om rekening mee te houden. Op zo’n moment is het blokkeren van een militaire basis van een NAVO-staat een gevoelig iets.

Mede daarom heb ik voor deze blokkadeactie een enorme waardering. Ze zijn niet geweken voor een dreigende vijandige publieke opinie. Ze trotseerden de hoon en de intimidatie. Ze staken hun nek uit en deden wat ze nodig vonden: een statement maken, en daadwerkelijk de poort urenlang blokkeren, waarbij ze zich met lock-ons vastgeketend hadden aan elkaar. Dat is geen gemakkelijk potje zitten voor de poort: je bewegingsvrijheid is ernstig beperkt, je zit op de koude grond, daadwerkelijk de boel te versperren met elkaar. Petje af voor de volharding en het incasseringsvermogen van deze dappere mensen!

En ze liepen ook nog andere risico’s! Dit had in arrestaties kunnen uitmonden, als de politie er genoeg van had gekregen. Actievoerders kozen er zelf voor om er na vier uur een punt achter te zetten.(2) Ze hadden flinke media-aandacht gehad, in die zin was het doel bereikt. Geen arrestaties dus, geen pijnlijke politieprocedures om mensen uit de lock-ons te krijgen, geen rechtstreeks politiegeweld. Het is weer eens wat anders.

Maar er was nog ander gevaar. Een automobilist reed, over het trottoir en grasperk bij de blokkade, op demonstranten.(3) Die stonden voor de auto maar werden door die wagen teruggeduwd. En levensgevaarlijke situatie! Als een actievoerder zou zijn uitgegleden, zou de automobilist die persoon zware verwondingen hebben toegebracht met diens rijdende gevaarte. Doodeng om te zien, erg riskant om mee te maken. Dit was een terreurdaad tegen actievoerders. Dat de daad zonder slachtoffers bleef, doet daar niets aan af.

Intussen was er politie en marechaussee. Op beeldmateriaal is glashelder te zien hoe een agent van de Koninklijke Marechaussee toekeek en niets deed. Over de stoep rijden: sowieso een verkeersovertreding volgens hun eigen regeltjesboek; op mensen in rijden, op zijn minst het risico nemen dat iemand zwaar gewond raakt: duidelijk een misdrijf volgens alweer hun eigen wetten. De staatsdienaren, criminaliteitsbestrijders en ordehandhavers deden niets om dit te voorkomen, en ook niets om de overduidelijke dader – ‘verdachte’ is echt een verhullend eufemisme hier – tegen te houden of aan te houden.

Politie en marechaussee gaven dus, door niet in te grijpen, de automobilist groen licht bij het plegen van zijn terreurdaad. Dat maakt politie en marechaussee zelf medeplichtig aan die terreurdaad. De automobilist mocht doen wat de politie zelf niet actief deed: de blokkade aanvallen, geweld plegen tegen demonstranten. Er was dus wel degelijk politiegeweld vandaag. het was alleen uitbesteed, tijdelijk geprivatiseerd.

De vraag is dan ook niet zozeer waarom de politie niets deed tegen die automobilist: soort steunt immers soort, gezag en automobilist stonden onmiskenbaar aan de zelfde verkeerde kant. De vraag is eerder: wat gaan wij doen tegen de politie en de marechaussee? Tegen zo’n automobilist zijn een volgende keer kraaienpoten een goed idee, zoals ik al heb zien opperen. En ik zie ook niet waarom de voorruit van zo’n auto respect verdient. Maar wat doen we tegen die medeplichtige marechaussee en politie?

En nog iets. Ik heb aardig wat gezien in regionale media. Waar verslaglegging van plaatselijk nieuws hun werk is, daar hebben zij hun werk gedaan. Maar waar was de NOS? Misschien dat ze het kort vermeld hebben ergens. Maar het staat niet prominent, of zelfs maar vindbaar, op de NOS-website. Nu.nl idem, RTL Nieuws idem.

Het is ondenkbaar dat deze drie media niet in de loop van de dag op de hoogte zijn geraakt van het hierboven beschreven voorval. Dat ze het niet genoemd hebben, betekent dat ze het hebben verzwegen. Wie zwijgt stemt toe. Zo helpt onder meer de NOS mee om terreur tegen actievoerders te normaliseren. Wellicht dat we daar een volgende keer rekening mee kunnen houden, als we doelwitten voor een actie uitkiezen.

Noten

(*) Noot, aangebracht vlak na plaatsing: Hier stond heel even “vijftien”, maar dat klopt bij nader inzien niet.

1 Extinction Rebellion blokkeert hoofdingang vliegbasis’, Vliegop, 8 april 2022, https://vliegop.noblogs.org/post/2022/04/08/extinction-rebellion-blokkeert-hoofdingang-vliegbasis/

Asing Walthaus, ‘ Na dik vier uur einde demonstratie klimaatactivisten Extinction rebellion bbij vliegbasis leeuwarden’, Dagblad van het Noorden, 8 april 2022, https://dvhn.nl/groningen/Na-dik-vier-uur-einde-actie-bij-vliegbasis-Leeuwarden-27599159.html

Automobilist duwt actievoerders Extinction rebellion bij vliegbasis weg’, Omrop Fryslan, 8 april 2022, https://www.omropfryslan.nl/nieuws/1142817-automobilist-duwt-actievoerders-extinction-rebellion-bij-vliegbasis-weg

Peter Storm

Dit artikel verscheen eerder op Peters eigen website PeterStormt.nl

* Noot van Vliegop! bij het woord ‘Terreurdaad’

Peter heeft waarschijnlijk gelijk: dat het handelen van de bestuurder van de blauwe Volkswagen een ’terreurdaad’ was, een daad om de demonstranten angst in te boezemen zodat we onze actie (iig voor hem) zouden beëindigen.

Peter heeft ook om een andere reden gelijk met zijn woordkeuze. Het is in namelijk in lijn met wat een ambtenaar van gemeente Leeuwarden ons vertelde na het overleg met de commandant van de vliegbasis over de route van de stiltetocht. We moesten van het terrein van de vliegbasis afblijven, want:

“Als de basis geblokkeerd wordt, en de operationele capaciteit of taakuitvoering van Defensie in gevaar komt, dan wordt dat tegenwoordig al snel als terrorisme benoemd, dat kan in elk geval zo. Dat zullen we dus ook niet tolereren en dan zijn de initiatiefnemers wel echt de sjaak”

Niet voor niets bleven wij op de openbare weg. De bestuurder beging zijn daad echter op het terrein van de vliegbasis.

Toch zouden we zelf dit woord niet gebruiken. Niet omdat we niet woest zijn op die schoft achter het stuur. Niet omdat we geïntimideerd zijn door de gemeente Leeuwarden.

Maar omdat we beseffen waar de wapensystemen van de basis worden ingezet. Actueel is het bombardement op Hawija , waarbij geen 70, maar 85 burgerslachtoffers blijken te zijn gevallen. Dat soort geweld ervaren mensen elders op de wereld dankzij de mensen die op de vliegbasis hun werk doen. Zoals waarschijnlijk de bestuurder van die blauwe Volkswagen.

Dat zijn de echte terreurdaden die vanaf de vliegbasis begaan worden. Wat ons vrijdag is overkomen valt daarbij in het niet.

 

 

EXTINCTION REBELLION BLOKKEERT HOOFDINGANG VLIEGBASIS

Vrijdag 8 april vanaf 07.30 uur blokkeert Extinction Rebellion de hoofdingang van vliegbasis Leeuwarden. Dit doen wij onder de slogan ‘Geen Bommen maar Bomen!’ We vragen zo aandacht voor de effecten van oefeningen als ‘Frisian Flag’ op het klimaat en de natuur.  Roze vredes-“soldaten” en rebellen zijn vastgeketend aan bomen en aan elkaar. Ook worden er speeches gehouden en houden mensen banners vast om de boodschap kracht bij te zetten. 

Defensie is het meest vervuilende Nederlandse overheidsbedrijf. Legers wereldwijd zijn verantwoordelijk voor ruim 6 procent van de totale CO2-uitstoot. Met deze blokkade willen we defensie en de overheid duidelijk maken dat door de uitstoot, vervuiling en het lawaai van de vliegbasis – specifiek tijdens grote militaire oefeningen zoals ‘Frisian Flag’ – de leefbaarheid voor mensen en dieren ernstig wordt aangetast.

Ook defensie heeft een grote verantwoordelijkheid in het bestrijden van klimaatverandering.

Defensie zegt ernaar te streven om in 2030 de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen met tenminste 20 procent te hebben gereduceerd ten opzichte van 2010, en in 2050 met tenminste 70 procent. Dit is niet in lijn met de landelijke klimaatdoelen en volstrekt onvoldoende om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te kunnen halen.

Krijgsmachten zijn direct verbonden met de wapenindustrie en daarmee met corruptie, onderdrukking en oorlog. Door de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zijn krijgsmachten bovendien gebonden aan de fossiele industrie. Het “veiligstellen” van grondstoffen en fossiele brandstoffen om kapitalistische maatschappijen draaiende te houden, is een vorm van kolonialisme die samenlevingen en ecosystemen onderdrukt, uitbuit en vernietigd.

Oorlog en fossiele brandstoffen gaan hand in hand, zoals ook de oorlog in Oekraïne pijnlijk duidelijk maakt. Extinction Rebellion steunt het Oekraïense volk in haar verzet tegen Rusland. Tegelijkertijd zijn we kritisch op de onderliggende machten die juist oorlog en klimaat-ontwrichting in de hand werken.

Extinction Rebellion zal daarom in opstand blijven komen. We eisen van de overheid, defensie en de fossiele industrie een snelle omslag naar een duurzaam (economisch) systeem en het halen van de klimaatdoelen.

Met deze blokkade neemt Extinction Rebellion deel aan de acties die tijdens Frisian Flag in Leeuwarden onder de leus ‘Geen Bommen maar bomen!’ worden gecoördineerd door actie collectief Vliegop!

 

‘Niemand begreep wat er gebeurde’

Meduza vertelt het verhaal van Albert Sakhibgareyev – een Russische contractsoldaat die deserteerde uit de oorlog in Oekraïne

12:22 uur, 25 maart 2022 Bron: Meduza

Vijf weken geleden was de 25-jarige contract soldaat Albert Sakhibgareyev in de Russische regio Belgorod, enkele kilometers van de Oekraïense grens, waar zijn brigade “trainingsoefeningen aan het uitvoeren was.”Sakhibgareyev zegt dat hij en zijn medesoldaten schoten “waar ze maar opdracht toe kregen”, al was het onduidelijk waar ze precies op schoten. Volgens hem begreep hij pas dat hij in een echte oorlog was verwikkeld toen de Oekraïense kant begon terug te schieten; kort daarna deserteerde hij. Meduza bericht over hoe een soldaat uit Bashkortostan besloot dat het genoeg was.

Albert Sakhibgareyev is een 25-jarige soldaat uit Basjkortostan, Rusland. Toen hij jonger was, droomde hij ervan om in het leger te dienen. Nadat hij in 2021 zijn dienstplicht had vervuld (Meduza heeft zijn militaire ID-kaart), tekende hij een contract voor nog eens drie jaar. In het begin dient Sakhibgareyev in zijn thuisrepubliek; daarna werd hij overgeplaatst naar Nizjni Novgorod om te dienen in de 288e artilleriebrigade op militaire basis nr. 30683.

Begin februari 2022 werd zijn brigade naar de regio Belgorod, nabij de Oekraïense grens, gestuurd om enkele oefeningen te houden. “Ze waarschuwden ons niet voor een ‘speciale militaire operatie’; we zouden gewoon wat training gaan doen. Na aankomst zaten we daar maar, wachtend op iets,” vertelde Sakhibgareyev aan Meduza.

Op 23 februari kregen de militairen het bevel om kogelvrije vesten aan te trekken en deze niet meer uit te doen; vervolgens kregen ze automatische wapens. Niet lang daarvoor was een aanzienlijke hoeveelheid artillerie munitie naar de basis gebracht – veel meer dan gewoonlijk nodig was voor training, volgens Sakhibgareyev. “Niemand legde ons ook maar iets uit,” zei Sakhibgareyev. “Ze zeiden alleen dat we de munitie in de voertuigen moesten laden, en dat was het. Ze zeiden dat we van locatie zouden veranderen. Elke dag brachten we munitie van de ene plaats naar de andere. Niemand begreep wat er gebeurde. We dachten dat het een training was.”

Sakhibgareyev is er zeker van dat zijn commandanten van tevoren op de hoogte waren van de “speciale militaire operatie” en zich erop voorbereidden, ook al hielden ze het verborgen voor de soldaten. “Ze vertelden ons alleen dat er een mars naar de andere [Oekraïense] kant zou komen. Niemand vertelde ons waarom. En als ze je een bevel geven, heb je geen andere keuze dan het op te volgen,” zei Sakhibgareyev. Op 24 februari begon de brigade te vuren vanuit artillerievoertuigen “in welke richting ze ook werden bevolen.” Sakhibgareyev  beweert dat geen van de soldaten wist op welke doelen ze schoten. De militairen begonnen te vermoeden dat dit meer was dan een oefening toen de tegenpartij begon terug te schieten. Granaten begonnen te landen in een wijk ongeveer twee kilometer van de brigade van Sakhibgareyev. “We beseften dat er iets niet klopte. Er wordt nooit geoefend in de buurt van dorpen waar mensen wonen, maar daar vielen [de granaten]. Het betekende dat Oekraïne in de tegenovergestelde richting schoot om zichzelf te verdedigen.”

Sakhibgareyev had zijn telefoon bij zich, en hij las al snel online dat Rusland was begonnen met de invasie van Oekraïne. “We realiseerden ons dat onze strijdkrachten [Oekraïne] hadden aangevallen. We realiseerden ons dat dit een echte oorlog was. We waren allemaal in shock. We waren hier niet echt op voorbereid.” Waarom zou ik dienen met iemand die zijn eigen mensen zou aanvallen? “Wat er nu gebeurt [de oorlog in Oekraïne] is verkeerd. Ik steun het helemaal niet,” zei Sakhibgareyev. Hij benadrukte dat hij “niet ongehoorzaam kon zijn aan orders.” De brigade van Sakhibgareyev is nooit de Oekraïense grens overgegaan: ze vuurden al hun granaten af vanuit de regio Belgorod in Rusland. Sakhibgareyev beweert dat zijn toegewezen taak bestond uit het bewaken van het artilleriedepot – en dat hij niet direct deelnam aan gevechten.

Volgens Sakhibgareyev werd hij op 2 maart, toen de oorlog al meer dan een week aan de gang was, aangevallen door hoofdluitenant Vladislav Tikhonov. Volgens Sakhibgareyev had hij eerder die dag aan een van zijn commandanten toestemming gevraagd om naar de winkel te gaan, en de commandant had ja gezegd. Toen Sakhibgareyev terugkwam, viel een andere commandant, Tikhonov, hem aan, sloeg hem in elkaar en brak zijn arm.

“Misschien was hij beledigd dat ik het hem niet gevraagd had. Andere mensen zagen het gebeuren. Ze sleepten hem weg, en ik stond gewoon op en ging weg,” zei Saakhgarejev. Daarvoor, vertelde hij Meduza, hadden hij en Tikhonov geen conflicten gehad.

Na het incident met Tikhonov besloot Sakhibgareyev zijn basis te verlaten, en dat deed hij ook; niemand hield hem tegen. Daarna liftte hij mee en vertrok van Belgorod naar Moskou. “Waarom zou ik dienen met iemand die zijn eigen mensen zou aanvallen?” zei hij. “Hoe zou ik met hem de strijd in kunnen gaan? Als hij een automatisch wapen heeft, schiet hij zijn eigen soldaat in de rug.”

Er ging een dag voorbij voordat ze naar hem gingen zoeken. De moeder van Sakhibgareyev, Galina, vertelde Meduza dat de basis haar belde om haar te vertellen dat haar zoon sigaretten was gaan kopen en nooit was teruggekeerd. Ze vroegen haar haar zoon te bellen en hem te vragen zich op de basis te melden. Ze belde hem onmiddellijk. “Hij zei me dat alles in orde was. Ik zei hem dat ik hem terug zou bellen als ik klaar was met werken. Die avond, toen ik wegging van mijn werk, was zijn telefoonnummer niet meer beschikbaar,” zei ze. De volgende ochtend belde Galina zelf naar de basis. Ze herinnert zich dat het gesprek als volgt verliep: “Nou, heeft hij zich gemeld op de basis?” vroeg ze. “Nee, hij is nooit gekomen.” “Hoe is hij vertrokken, wat was de reden? Had hij zijn spullen bij zich? Nee?” Ze konden niet antwoorden. “Bent u op zoek naar hem? Waarom heb je niet gezocht?” “Hij hangt waarschijnlijk gewoon wat rond met wat lokale alcoholisten. Hij komt wel terug – we mogen ons vrij bewegen!” “Ik heb geen alcoholist opgevoed!” Na het telefoontje kwam Galina in contact met het Comité van Moeders van Soldaten, dat haar hielp contact te krijgen met de militaire basis in Nizjni Novgorod. “Ze zeiden: ‘Wat, is hij echt verloren? We wisten het niet eens!” zei Galina.

Op 8 maart bereikte Sakhibgareyev eindelijk Oefa, de hoofdstad van Basjkortostan. Sindsdien verschuilt hij zich in een huurappartement. Pas op 20 maart besloot hij eindelijk naar het ziekenhuis te gaan om de verwondingen die Tikhonov hem had toegebracht te laten behandelen. Er werd een gesloten breuk in zijn hand vastgesteld, die in het gips werd gezet (Meduza heeft zijn medisch dossier verkregen).

Meduza heeft ook het ontslagrapport van Sakhibgareyev onderzocht. Daarin legt hij uit dat hij “gedwongen was de militaire eenheid te verlaten omdat hij zich zorgen maakte over zijn leven en gezondheid en niet wilde blijven deelnemen aan gevechten op Oekraïens grondgebied omdat dit tegen zijn overtuigingen ingaat”

“Op 24 februari 2022 hebben militairen van de militaire basis nr. 30683, waaronder ikzelf, rechtstreeks deelgenomen aan de speciale militaire operatie op Oekraïens grondgebied. Daarvoor waren we op geen enkele manier op de hoogte gebracht van het begin van de speciale operatie of de doelen ervan… Ik ben van mening dat verdere dienst onder de gegeven omstandigheden, waarin ik werd ontgroend, fysiek geweld tegen mij werd gebruikt en ik verplicht werd deel te nemen aan speciale militaire operaties die in strijd waren met mijn overtuigingen, onmogelijk is.”

Sakhibgareyev en zijn advocaat, Almaz Nabiyev, zijn ook van plan om aangifte te doen tegen hoofdluitenant Vladislav Tikhonov, die Sakhibgareyevs arm brak. Nabiyev is van mening dat de arrestatie van Saksjgarejev onvermijdelijk is, zelfs als hij erin slaagt te bewijzen dat er sprake was van ontgroening binnen de brigade. “Op basis van mijn ervaring, als we een verzoek indienen bij het militaire openbaar ministerie, zullen zij een strafzaak tegen [Sakhibgareyev] beginnen. Hij zal hoogstwaarschijnlijk worden gearresteerd en naar een detentiecentrum worden gestuurd.”

Volgens artikel 337 van het Russische wetboek van strafrecht staat op “het onbevoegd verlaten van een militaire eenheid voor een korte periode” een gevangenisstraf van maximaal zes maanden; als een soldaat in minder dan een maand terugkeert, staat daar een gevangenisstraf van maximaal drie jaar op. Als een soldaat langer dan een maand weg is, kan hij tot vijf jaar gevangenisstraf krijgen. En voor desertie (artikel 338 van het wetboek van strafrecht), dat wordt gedefinieerd als “het zonder toestemming verlaten van een eenheid of plaats van dienst met de bedoeling zich aan de militaire dienst te onttrekken”, kan hij tot zeven jaar gevangenisstraf krijgen.

De militaire eenheid waar Sakhibgareyev diende, heeft zijn moeder reeds opgebeld en haar meegedeeld dat Sakhibgareyev zich moet melden in Nizjni Novgorod, waar hij officieel zal worden ontslagen. Sakhibgareyev zelf is niet van plan naar zijn eenheid terug te keren; hij wil niet langer in het Russische leger dienen, en hij is van plan zijn contract op te zeggen. “Mijn zoon vertelt me de dingen waar hij en de andere soldaten daar over spraken: ‘Wie weet wie mijn kogel zal raken als we ten strijde trekken! Het is niet alleen een oorlog met Oekraïne, mam, het is ook een oorlog tussen henzelf, mam, ze vechten,'” zei Galina. “Zelfs als hij zijn contract niet verbreekt, zal ik het voor hem verbreken! Ik wil niet dat hij in een kist thuiskomt.”

Meduza heeft contact opgenomen met luitenant Dmitri Gluchov, de directe chef van Sachgarejev – maar na het horen van onze vraag heeft Gluchov de telefoon opgehangen. Meduza heeft ook een officieel verzoek naar het Russische Ministerie van Defensie gestuurd, maar op het moment van publicatie had nog niemand van het ministerie gereageerd. Ook de militaire eenheid waar Sakhibgareyev diende heeft geen van Meduza’s vragen beantwoord.

Meduza belde ook het contactnummer dat eerder in wervingsadvertenties voor de eenheid was vermeld. De persoon die opnam zei: “Een correspondent voor Meduza? Schaamt u zich niet om te bellen? Tot ziens,” en hing op.


Tekst uitgedeeld door
volxkeuken Domela  tijdens kabaalprotest.